با گرم‌تر و خشک‌تر شدن فصل‌ها، جنگل‌های پهناور غرب آمریکا دیگر تنها زیر آتش بادهای گرم و موج‌های گرما نیستند، بلکه صاعقه‌های فراوان آتش‌پاش لایق خود را یافته‌اند. هر رعدوبرقی که از ابر به زمین می‌رسد، می‌تواند نوک جرقه‌ای باشد برای آغاز آتش‌سوزی‌های مهارناپذیر.
از جرقه تا شعله: چرا صاعقه خطرناک‌تر شده؟
صاعقه همیشه عامل برافروختن گیاهان خشک بوده، اما با افزایش دما و کاهش رطوبت، تعداد روزهای مستعد آتش‌سوزی که صاعقه در آن‌ها می‌تواند کارآیی پیدا کند، به‌شدت افزایش یافته است. مطالعات دانشگاه کالیفرنیا مرسد نشان می‌دهد تا دههٔ ۲۰۳۰، بیش از ۹۸ درصد از غرب آمریکا روزهایی را تجربه خواهند کرد که احتمال وقوع صاعقه‌های خطرناک بیشتر است. این روند برخلاف باور عموم، فقط مربوط به تابستان نیست بلکه در بهار و پاییز هم با الگوهای جوی ناپایدار به اوج می‌رسد.
پیش‌بینی با هوش مصنوعی: نگاه به ۲۰۶۰
دمیتری کالاشنیکوف و همکارانش از روش‌های یادگیری ماشینی برای شناسایی «نقاط محتمل» برخورد صاعقه استفاده کردند. آن‌ها داده‌های دما، رطوبت و بخار آب را در قالب شاخص «هواشناسی آتش» (FWI) ترکیب کردند و پیش‌بینی کردند:
- ایالت‌های شمال‌غربی (اورگن، آیداهو، مونتانا) در هر تابستان تا ۱۲ روز بیشتر با صاعقه‌های پرشمار روبه‌رو خواهند شد، اما به‌خاطر رطوبت نسبی، آتش‌سوزی گسترده تا حدی کنترل می‌شود.
- جنوب‌غربی‌ها (آریزونا، نیومکزیکو، کلرادو) اگرچه صاعقه‌های کمتری خواهند داشت، ریسک آتش‌سوزی‌های بزرگ به‌دلیل خشکی مفرط و بارش بسیار کم به شدت افزایش می‌یابد.
آمادگی و مدیریت آتش‌سوزی
برای کاهش اثرات صاعقه بر آتش‌سوزی‌های جنگلی، لازم است هم‌زمان روی ابزارهای پیش‌بینی و اقدامات پیشگیرانه تمرکز کرد. از جمله:
- توسعه سامانه‌های هشداردهندهٔ مبتنی بر هوش مصنوعی برای اطلاع‌رسانی به جوامع محلی پیش از وقوع طوفان‌های الکتریکی
- مدیریت سوخت جنگلی از طریق پاک‌سازی پوشش‌های خشک و اجرای سوخت‌سوزی‌های کنترل‌شده
آتش‌سوزی جنگل‌ها دیگر فقط نتیجه تغییرات دما نیست؛ صاعقه‌های فزاینده روح تازه‌ای به این روند می‌دمند و هر جرقه می‌تواند گام اول یک فاجعه باشد. جامعه و مسئولان باید با پیش‌بینی دقیق و مدیریت هوشمند جنگل‌ها، از آتش‌پاشی آسمان جلوگیری کنند تا شعله‌های زبانه‌کشیده، حافظ تنوع زیستی و سلامت انسان‌ها نماند. شما چه راه‌حل‌های خلاقانه‌ای برای محافظت از جنگل‌ها در برابر این تهدید تازه سراغ دارید؟ تجربیات‌تان را با ما در میان بگذارید.
