ده سالی است که حضور «نسل زد» به عنوان یک نیروی محرکه و مخاطب اصلی در صنعت گردشگری مطرح شده است. این نسل که متولدین بین سال‌های ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲ (معادل متولدان دهه‌های ۷۰ تا ۹۰ شمسی) را دربرمی‌گیرد، با رویکردی تازه و متفاوت به سفر، در حال بازتعریف قواعد بازی است. ویژگی بارز آن‌ها، تمایل به کسب تجربه‌های اصیل و عمیق، و همچنین مسئولیت‌پذیری بالای محیط‌زیستی است که این عوامل، مسیر آینده گردشگری را به سمت پایداری و طبیعت‌محوری سوق می‌دهند.
نگرش تجربه‌گرا و طبیعت‌محور نسل زد در گردشگری
نسل زد، برخلاف نسل‌های پیشین، تنها به مقاصد لوکس و امکانات رفاهی اهمیت نمی‌دهد؛ بلکه به دنبال سفرهایی است که تجربه‌های منحصربه‌فرد، آموزنده و نزدیک به طبیعت را برایشان به ارمغان آورد. این نسل به شدت به تأثیرات زیست‌محیطی سفر خود واقف است و همین امر موجب تغییرات بنیادین در انتخاب‌های گردشگری آنان شده است. تحقیقات جهانی نشان می‌دهد که:
۱۳ درصد از گردشگران نسل زد به دلیل نگرانی از انتشار گازهای گلخانه‌ای، از سفر هوایی اجتناب می‌کنند.
۵۱ درصد آن‌ها تمایل دارند با محدود کردن مسافت سفر، ردپای کربن خود را کاهش دهند.
۵۰ درصد نیز رزرو اقامتگاه از طریق پلتفرم‌هایی با استانداردهای محیط‌زیستی بالا را در اولویت قرار می‌دهند.
«ایوانا جانستون»، متخصص بازاریابی در حوزه فناوری و گردشگری، تأکید می‌کند که نسل زد که حدود یک‌سوم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد، جوهره بازاریابی و طراحی تجربه سفر را دگرگون کرده و صنعت گردشگری را به بازنگری استراتژی‌های خود برای جذب این گروه تأثیرگذار واداشته است.
رشد چشمگیر طبیعت‌گردی در ایران: انعکاس خواسته‌های نسل زد
این تحولات جهانی در ایران نیز با شتاب فزاینده‌ای در حال وقوع است. سید مصطفی فاطمی، معاون توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، با تأیید این روند بیان می‌کند که نسل جدید در ایران نیز تجربه سفر را به شکلی متفاوت می‌بینند و تمایل فزاینده‌ای به طبیعت‌گردی پیدا کرده‌اند. او به عنوان نمونه‌ای ملموس، به رشد چشمگیر نمایشگاه طبیعت‌گردی اشاره می‌کند که در طی چهار تا پنج سال، وسعت آن از ۶۰۰ متر به حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار متر مربع افزایش یافته است. این رشد بی‌سابقه، نشان‌دهنده اقبال بی‌نظیر مخاطبان جوان به سفرهای طبیعت‌محور و دوری از فضاهای بسته و محدود است. نسل زد ایرانی ترجیح می‌دهد به روستاها، بیابان‌ها، جنگل‌ها و دشت‌ها سفر کند و در کنار دوستان هم‌فکر خود به فعالیت‌های تفریحی و ماجراجویانه بپردازد.
دوری از تجملات و رویکرد جامعه‌محور در سفرهای نسل زد
یکی از بارزترین تغییرات در الگوهای سفر نسل زد، فاصله گرفتن از رویکردهای لوکس‌گرایانه و گرایش به سفرهایی با ماهیت تجربه‌محور و جامعه‌محور است. استفاده فزاینده از خودروهای کاروان و تجهیزات مرتبط با سفرهای طبیعت‌محور، مؤید این تغییر ذائقه است. این نسل به دنبال ارتباط مستقیم با جوامع محلی، آشنایی با فرهنگ‌های متنوع و غوطه‌ور شدن در زندگی بومی است. در این میان، فضای مجازی و اینترنت نقش محوری در برنامه‌ریزی سفر ایفا می‌کند. برخلاف گذشته که مشاوران سفر غالباً آژانس‌ها یا افراد باتجربه بودند، امروز هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیشنهاددهنده، به مشاوران اصلی نسل جدید تبدیل شده‌اند. این تحول سبب شده است که هر فرد بتواند بر اساس علایق و نیازهای کاملاً شخصی خود، مقصد مناسب را به سادگی بیابد. دیگر یک هتل بزرگ، تنها گزینه اقامتی نیست؛ بلکه مجموعه‌های کوچک، بوم‌گردی‌ها و اقامتگاه‌های تخصصی در نقاط دورافتاده نیز می‌توانند مسافران خاص خود را جذب کنند.
آینده تخصصی گردشگری و نقش پیشگام نسل زد
با توجه به این روندها، آینده گردشگری بی‌شک به سمت تخصصی‌تر شدن حرکت خواهد کرد. تمرکز بیشتر نسل جوان بر موضوعات خاص مانند طبیعت‌گردی، گردشگری ورزشی، فرهنگی یا ماجراجویانه، نشان‌دهنده این مسیر است. نسل زد با بهره‌گیری از شیوه‌های نوین و ابزارهای دیجیتال، این ظرفیت‌ها را به بهترین شکل ممکن به کار خواهد گرفت. سید مصطفی فاطمی تأکید می‌کند که آمار و الگوهای سفر، نه تنها نشان‌دهنده تغییرات در حوزه گردشگری، بلکه می‌توانند پیش‌بینی‌کننده آینده اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی کشور باشند. تغییرات پرشتاب اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، به سرعت بر صنعت گردشگری اثر می‌گذارند و توجه سیاست‌گذاران به این نکته حیاتی است. در نهایت، رویکرد نسل زد به سفر، نه تنها صنعت گردشگری را متحول می‌کند، بلکه بازتابی از ارزش‌ها و اولویت‌های جدید یک جامعه پویا و آگاه است که نیازمند بازنگری و تطبیق مداوم سیاست‌گذاری‌ها و زیرساخت‌ها در این حوزه است.
مطالب مرتبط
- باغ ایرانی تهران: مقصدی دل‌انگیز برای تماشای جادوی پاییز و خرمالوهای نارنجی
- مقصد فرهنگی بی‌نظیر: کاوشی در پنج موزه برتر اروپا با گنجینه‌های هنری و معماری خیره‌کننده
- مورتن ایلینوی: شهری کوچک که افتخار پایتخت جهانی کدو تنبل را یدک می‌کشد
- مورتن ایلینوی: شهری کوچک که افتخار پایتخت جهانی کدو تنبل را یدک می‌کشد
