ماده شیمیایی ماندگار و تهدید پنهان برای سلامت
پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد که PFHpA، یکی از مواد شیمیایی ماندگار (Forever Chemicals) کمتر شناخته‌شده، می‌تواند به‌طور مستقیم با افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب متابولیک (MASLD) در نوجوانان مرتبط باشد. این ماده که در مقایسه با ترکیبات شناخته‌شده‌تر مانند PFOA و PFOS کمتر مورد توجه قرار گرفته، اثراتی مشابه و به همان اندازه خطرناک بر سلامت انسان دارد.
نتایج پژوهش دانشگاه کالیفرنیای جنوبی
این مطالعه توسط دانشکده پزشکی کِک از دانشگاه USC و مرکز تحقیقاتی ShARP انجام شد. در این تحقیق، نمونه خون ۱۳۷ نوجوان بررسی شد و مشخص گردید نوجوانانی که سطح PFHpA خونشان دو برابر بیشتر بود، تا ۸۰ درصد بیشتر در معرض ابتلا به MASLD قرار داشتند. همچنین نشانه‌هایی از التهاب و فیبروز کبدی در این افراد مشاهده شد؛ تغییراتی که در بلندمدت می‌تواند به سیروز، نارسایی کبدی یا حتی سرطان منجر شود.
آزمایش‌های سه‌بعدی و شواهد سلولی
ویژگی مهم این پژوهش، استفاده از مدل‌های سه‌بعدی کبد بود که در معرض دوزهای واقعی PFAS قرار گرفتند. نتایج نشان داد PFHpA سه مسیر اصلی آسیب را فعال می‌کند:
- التهاب و استرس اکسیداتیو
- اختلال در متابولیسم چربی‌ها
این واکنش‌ها مشابه همان چیزی است که در کبد نوجوانان مبتلا به چاقی مشاهده می‌شود و نشان می‌دهد ترکیب چاقی و تماس با PFHpA می‌تواند روند بیماری را تشدید کند.
خطرات گسترده مواد PFAS در زندگی روزمره
مواد شیمیایی ماندگار مانند PFAS تقریباً در همه‌جا یافت می‌شوند؛ از بسته‌بندی‌های غذایی و ظروف نچسب گرفته تا لوازم آرایشی و حتی آب آشامیدنی. برآوردها نشان می‌دهد نزدیک به نیمی از شبکه‌های آبرسانی آمریکا دارای سطوح قابل‌تشخیص PFAS هستند. این گستردگی، اهمیت تنظیم مقررات سخت‌گیرانه‌تر برای کل گروه PFAS را دوچندان می‌کند.
پیامدهای بلندمدت برای نوجوانان
بیماری MASLD که پیش‌تر با نام NAFLD شناخته می‌شد، ناشی از تجمع بیش از حد چربی در کبد است. هنگامی که عامل محیطی خطرناکی مانند PFHpA به آن اضافه شود، روند التهاب و فیبروز سرعت می‌گیرد. این موضوع به‌ویژه در نوجوانان نگران‌کننده است، زیرا بازه زمانی طولانی‌تری برای پیشرفت بیماری وجود دارد. به‌عنوان مثال، نوجوانی ۱۶ ساله ممکن است در دهه ۳۰ زندگی با بیماری کبدی مزمن مواجه شود.
ضرورت اقدام فوری و سیاست‌گذاری
پژوهشگران تأکید می‌کنند که ترکیبات جایگزین PFAS لزوماً ایمن‌تر از نسل‌های قدیمی‌تر نیستند. بنابراین، تنظیم مقررات جامع برای کل گروه PFAS ضروری است. این مطالعه بخشی از برنامه تحقیقاتی Superfund دانشگاه USC است که هدف آن شناسایی مواد شیمیایی خطرناک و تبدیل یافته‌های علمی به سیاست‌های پیشگیرانه است.
جمع‌بندی
کشف ارتباط PFHpA و بیماری کبدی نوجوانان زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی است. در شرایطی که نرخ چاقی در میان کودکان و نوجوانان رو به افزایش است، ترکیب این عامل با قرارگیری در معرض مواد شیمیایی ماندگار می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد. این یافته‌ها ضرورت افزایش آگاهی عمومی، تدوین قوانین سخت‌گیرانه‌تر و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تصفیه و پیشگیری را بیش از پیش برجسته می‌کند.
